اسباب بازی برای کودکان , بازی کردن پایه‌ی روان افراد را شکل می‌دهد و البته بر هوش و خلاقیت کودکان تاثیر مهمی دارد. بچه‌هایی که اسباب‌بازی‌های مناسب و متنوع دارند در آینده می‌توانند مهارت‌ها و استعدادهای بیشتری را پرورش دهند.فراموش نکنید بچه‌ها در هر سنی به بازی‌ها و اسباب بازی‌های مخصوص به خودشان نیاز دارند.در این بخش از دلگرم قصد داریم انواع بازی های فکری و هوشی کودکان را در سنین مختلف معرفی می‌کنیم.
بابا و مامان و عمو یادگار
یک رابطه ی عاطفی قوی با تحت تاثیر قرار دادن سیستم های بیولوژیکی کودک ،اضطراب را کاهش می دهد .در این بازی وانمود کنید میخواهید کودکتان را زمین بی اندازید اعتماد او به شما بر هر ترسی در او غلبه خواهد کرد و او از این شور و هیجان لذت خواهد برد.
کودکتان را رو به خود روی پاهایتان بنشانید و همین طور که زانوهایتان را بالا و پایین می کنید ،شعر زیر را برایش بخوانید:
- «مامان و بابا و عمو یادگار،
- رفتن با اسب دریا کنار.
- بابا افتاد ،
- مامان افتاد،
- عمویادگار پی تی کو پی تی کو
- رفت تا رسید دریا کنار .
- عمو یادگار پی تی کو پی تی کو
- رفت تا رسید دریا کنار .
- وقتی به عبارت «بابا افتاد »رسیدید ، کودکتان را محکم بگیرید و وانمود کنید دارید از یک طرف می افتید .
- همین کار را در موقع گفتن عبارت «مامان افتاد »،تکرار کنید و این بار وانمود کنید دارید از طرف دیگر می افتید .
داخل و خارج
تحقیقات نشان می دهد : تجربه هایی که کودک در ماه های اول زندگی پشت سر می گذارد تاثیر بسزایی روی نحوه ی شکل گیری مدارهای عصبی در مغزش دارد .درک مفاهیم مکانی از قبیل داخل، خارج ، پشت، زیر، رو و... در رشد مغز تاثیر بسزایی دارد. انجام بازی هایی که درک کودک را از مفاهیم مکانی بالا می برد، برای سال های آینده اش خیلی مفید است .بهتر است با مفهوم داخل و خارج شروع کنید.
- جعبه یا پاکت کاغذی بزرگی را بردارید و یکی از اسباب بازی های مورد علاقه ی کودکتان را توی آن بگذارید
- به کودکتان کمک کنید تا دستش را توی پاکت کند و اسباب بازی را پیدا کند و آن را درآورد.
- دوباره اسباب بازی را در پاکت یا جعبه بگذارید و چندین بار بازی را تکرار کنید .
- شعری از خودتان بسازید(مهم نیست که چندان معنا دار نباشد) و هر بار که اسباب بازی را سر جایش برمیگردانید آن را بخوانید. مثلا بگویید
- «داخل جعبه
- بیرون جعبه
- خرگوشک من ،بیرون جعبه اس
- حالا دوباره می ره تو لونه اش .»
- (کلمه ی «لونه اش» را بلند تر ادا کنید .)
دست می زنم به چشمام
تحقیقات نشان می دهد : نوازش کردن و ابراز محبت به کودک به گوارش او کمک می کند واز اضطراب و ناراحتی او می کاهد.
این شعر به کودکتان کمک میکند اندام های خود را بهتر بشناسد.
شعر زیر را بخوانید و اول به اعضای مختلف بدن خودتان اشاره کنید:
- «دست می زنم به چونه م ،به گونه م،به موهام ،
- دست می زنم به کله م،به پاشنه م،به چشمام،
- دست می زنم به زانوم ،به گردنم ،به گوشام ،
- بعد خم می شوم دست می زنم به پاهام.»
بعد دست کودکتان را بگیرید و همین طور که دارید شعر را دوباره می خوانید(این بار او را خطاب قرار دهید)، به اعضای بدن او اشاره کنید مثلا بگویید :
- «دست می زنم به چونه ت ، به گونه ت ، به موهات...»
- می توانید جمله هایی با همین وزن و قافیه برایش بخوانید
اسباب بازی های حلقه ای
تحقیقات نشان می دهد : کمک به رشد مغز کودک به این معناست که او را مدام در محیط هایی قرار دهیم که هم از نظر عاطفی و هم از لحاظ فکری تحریک کننده و جذاب و غنی باشند.با مجموعه ای از حلقه های بزرگ و کوچک می شود بازی های زیادی را به منظور رشد ذهنی کودک انجام داد.با تمام اسباب بازی ها می شود بازی های نو و جذابی انجام داد.به کودکتان کمک کنید تا راه های مختلف بازی با اسباب بازی ها را یاد بگیرد.
*با در نظر گرفتن مهارت ها و نیاز های تکاملی کودکتان او را تشویق کنید یکی از کار های زیر را انجام دهد:
- حلقه ها را از بزرگ به کوچک یا کوچک به بزرگ یا هر روش دیگری روی هم بچیند.
- حلقه ها را پرتاب کند.
- حلقه ها را دور انگشت هایش بیندازد.
- حلقه ها را توی دهانش بگذارد.
- حلقه ها را بچرخاند.
کوچولو کجاست؟
تحقیقات نشان می دهد :امروزه دانشمندان به این اطمینان رسیده اند که نحوه ی برقراری ارتباط والدین با کودک و نیز تجربه هایی که برایش فراهم می کنند،روی قدرت یاد گیری و رشد عاطفی او تاثیر می گذارد.
- می توانید این بازی را با عکس های اعضای خانواده یا دوستانتان هم انجام دهید.
- چند تا از عکس هایش را بردارید و در جاهای مختلف پنهان کنید.
- جاهایی را انتخاب کنید که برای کودکتان آشناست، مثلا بالای جایی که پوشکش را عوض می کنید ، توی جعبه ی اسباب بازی هایش یا زیر بشقابش.
- به او بگویید :«بیا کوچولو رو پیدا کنیم!»
- سوال های مختلفی از این قبیل بپرسید : «نکنه تو ظرف شوییه؟»، «نکنه روی صندلیه؟»
- در آخر از او بپرسید :«نکنه توی جعبه ی اسباب بازیه(یا هر جای دیگری که آن را گذاشته اید )؟»
- وقتی کودکتان عکس مورد نظر را پیدا کرد،تشویقش کنید و برایش دست بزنید.
وروجک آهسته،توی قوطی نشسته
تحقیقات نشان می دهد : خانه سازی ،اجرای حرکت های نمایشی و نقش بازی کردن،باعث تقویت حس کنجکاوی،توانایی ریاضی و قدرت بیان کودک می شوند و کمک می کنند در آینده بهتر بتواند مشکلاتش را حل کند.این بازی دوست داشتنی به کودک نشان می دهد که غافلگیر کردن می تواند بامزه باشد!
* کودکتان را در آغوش خود بنشانید.
* دست هایتان را مشت کنید و شست تان را زیر بقیه ی انگشت هایتان جمع کنید.
* شعر زیر را برای کودکتان بخوانید . وقتی به عبارت " چرا،می یام" رسیدید، انگشت شستتان را ظاهر کنید.
" وروجک ما آهسته
توی قوطی نشسته
نمی یای بیرون ؟
چرا می یام".
* کمک کنید کودکتان انگشت هایش را مشت کند و بعد به او نشان دهید چطور شستش را ظاهر کند.
* این بازی را به شیوه زیر هم می توانید انجام دهید :
خم شوید و بعد یکمرتبه بپرید بالا.
بازی موقع حمام
تحقیقات نشان می دهد : مهارت ها و توانایی های زبانی کودک در محیطی بیشتر تقویت می شود که از نظر گفتاری غنی باشد.
شعر " تیک و تیک و تاک " شعر کودکانه بسیار خوبی است که می توانید موقع حمام کردن کودکتان ان را برایش بخوانید و با او بازی کنید.
- " تیک و تیک و تاک ،
- تیک و تیک و تاک.
- موشه از دیوار دوید بالا.
- یه دفه ساعت ، یه دونه زنگ زد
- موشه از دیوار دوید پایین.
- تیک و تیک و تاک
- تیک و تیک و تاک.
- همزمان با گفتن عبارت " موشه از دیوار دوید بالا " ، لیف یا صابون را به آرامی ، از پایین به بالا روی دست کودک بکشید.
- *موقع گفتن عبارت " موشه از دیوار دوید پایین " ، لیف را از بازوی کودک به سمت مچ دست او بکشید.
- می توانید این بازی را با بالا و پایین کردن یک اسباب بازی در کنار دیواره ی وان هم انجام دهید.
چشمک زدن
تحقیقات نشان می دهد : تحقیقات ثابت کرده است بالاترین میزان یادگیری و درک موسیقی بلافاصله بعد از تولد است. در مغز نوزادان تعداد زیادی ژن و سیناپس عصبی وجود دارد که ان ها را فورا آماده یادگرفتن موسیقی می کند.موسیقی ریتم زبان را نظم می دهد.
* همینطور که دست های کودکتان را در دست گرفته اید،شعر زیر را برایش بخوانید.
* وقتی به آخرین کلمه هر مصرع رسیدید ، دست های او را به هم بزنید و ان کلمه را برای تاکید بلندتر ادا کنید.
" چشمک بزن ستاره
- کوچولو تو رو دوست داره
- (دست هایش را به هم بزنید)
- اون بالا توی آسمون
- چشمک بزن برامون
- ( دست هایش را به هم بزنید)
- چشمک بزن ستاره.
- (دست هایش را به هم بزنید)
- کوچولو تورو دوست داره
- (دست هایش را به هم بزنید)
- (به جای کوچولو اسم کودکتان را بگویید .)
شعر دندان
تحقیقات نشان می دهد : عشق و محبتی که والدین به کودک نشان می دهند پیوند عاطفی محکمی بین ان ها و فرزندشان ایجاد می کند. ابراز این عشق و علاقه تاثیر به سزایی روی نحوه ی برقراری اتصالات در مغز کودک دارد.
این بازی یکی از بازی هایی هست که بچه ها خیلی دوست دارند و ممکن است برای خودنمایی در مقابل دوستان و آشنایان از ان استفاده کنند.
* به کودکتان یاد بدهید دهانش را باز کند و دندانهایش را نشان دهد.
* زبانتان را به او نشان دهید و ببینید آیا کودکتان از شما تقلید می کند یا نه.
* حالا زبانتان را روی دندان های بالایی تان بمالید.
* شعر زیر را بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید :
" بیست و چار تا اسب سفید
(به دندان هایتان اشاره کنید)
- ایستاده بودن ردیف
- یه گاو قرمز رسید
- (زبانتان را نشان دهید)
- همشونو از دم لیسید
(زبانتان را به دندان های بالایی تان بمالید )."
* دوباره شعر را بخوانید و به دندان ها و زبان کودکتان اشاره کنید.
* او را تشویق کنید زبانش را به شما نشان دهد و ان را روی دندان های بالایی اش بکشد.
آشنایی با کتاب
تحقیقات نشان می دهد : سفر یادگیری زبان از رحم مادر آغاز می شود، یعنی از جایی که جنین پیوسته صدای مادرش را می شنود.
یکی از هدیه های فوق العاده خوبی که می توانید به کودکتان بدهید این است که با صدای بلند برایش کتاب بخوانید.
کودکان به شکل کتاب، دیدن تصاویر ، ورق زدن صفحات ،در دست گرفتن و لمس کردن کتاب علاقه دارند.
- به عکسی اشاره کنید و بگویید عکس چه چیزی است. وقتی به یک عکس چند بار اشاره کنید،کودکتان اسم شی یا شخص را یاد می گیرد.
- از کودکتان بپرسید : " ...... کجاست ؟ ". ببینید آیا به عکس مورد نظر شما اشاره می کند یا نه.
- بگذارید کودکتان کتاب را در دست بگیرد، آن را زمین بیندازد یا صفحاتش را ورق بزند. این نوع امتحان کردن، راه را برای " خوب صحبت کردن " و " خوب خواندن " هموار می کند و اوقات خوشی را برای شما و کودک تان به ارمغان می آورد.
- همان کتاب را چندین بار برای کودکتان بخوانید.
آواز خواندن
- تحقیقات نشان می دهد : خواندن شعر و انجام بازی های موزیکال کودکانه در حقیقت تمرین های عصبی هستند که به کودکتان کمک می کنند الگوهای زبانی و مهارت های حرکتی را یاد بگیرد.
- در حینی که کودک شما دارد مهارت های زبانی اش را افزایش می دهد ، قطعا از کشف کارهای دیگری که می تواند با دهانش انجام دهد لذت خواهد برد.
- شعر ی را که کوچولوی شما از شنیدن ان لذت می برد انتخاب کنید ، شعرهای محبوبی مثل " چشمک بزن ستاره " ، " تپلویم تپلو " ، " یه توپ دارم قلقلیه " و امثال ان.
شعر را به روش های مختلف برایش بخوانید
- مثلا با صدای بلند ، با صدای آهسته ، زیر لب و غیره.
- هر چه کودک شما این شعر را به شیوه های متنوع تری بشنود ،بیشتر سعی می کند از شما تقلید کند و مهارت های زبانی اش بیشتر تقویت می شود.
چهره شاد
- تحقیقات نشان می دهد : محققان دریافته اند کودکان قصه هایی را که احساسات عمیق آنها را برمی انگیزد ، بهتر به خاطر می سپارند.
- با استفاده از قصه کودکتان را تشویق کنید احساساتش را بروز دهد.
- تصاویر بچه های شاد و خندان را از مجله ها جدا کنید. عکس های رنگی بهتر است.
- آن عکس ها را روی مقوا بچسبانید و همراه با کودکتان به ان ها نگاه کنید.
- در مورد احساساتی که در ان عکس ها به تصاویر کشیده شده است با کودکتان حرف بزنید. تصاویر یک چهره شاد در ذهن کودک شما نقش می بندد و اتصالات جدیدی را در مغز او ایجاد می کند.
- همراه با کودکتان به چهره های شاد نگاه کنید و همین طور که به او لبخند می زنید برایش شعر بخوانید.
تکرار کن !
تحقیقات نشان می دهد : حرف زدن با کودک به گسترش دامنه لغت او در اینه کمک می کند.
تقلید کردن یک مهارت ذاتی در کودکتان است .
* کلمه ای را بگویید و کودکتان را تشویق کنید از شما تقلید کند و ان را تکرار کند.
* کلمه هایی را انتخاب کنید که برایش آشنا هستند. در ضمن بهتر است با کلمه های یک بخشی شروع کنید.
* شما احتمالا این کار را تا حالا با پرسیدن و یاد دادن چیز هایی از قبیل " گاوه چی می گه؟ " انجام داده اید.
* هر بار که کودکتان گفته های شما را تکرار کرد ، او را تشویق کنید و در آغوش بگیرید.
* بعضی از کلمه های یک بخشی آسان عبارتند از :
" آب" و " باد" .
کلمه های دو بخشی زیر هم برای شروع کلمه های ساده ای هستند :
" بابا " ، " مامان " ، " انار" ، " بای بای "
نخود فرنگی و هویج
تحقیقات نشان می دهد : انجام بعضی از بازی هایی به هماهنگی بین دست و چشم نیاز دارد. وقتی کودک در حین بازی به طور همزمان از دست ها و چشم هایش استفاده می کند ،فعالیت سلول های عصبی درون مغزش افزایش میابد و اتصالات عصبی بیشتری شکل می گیرد.بچه ها از غذا خوردن با دست هایشان لذن می برند. در حقیقت این کار قدم مهی برای تقویت مهارت های حرکتی کوچک است.وقتی بچه ها خودشان غذا را بر میدارند و توی دهانشان می گذارند، احساس قدرت می کنند و فکر می کنند بر اوضاع مسلط اند .این مسائله باعث می شود که احساس فوق العاده خوبی پیدا کنند.
*مقداری نخود فرنگی و هویج پخته را جلوی کودکتان روی میز بگذارید .
*شعر زیر را با آهنگ برایش بخوانید :
- «نخود و هویج ، نخود و هویج ،
- ایناها اینجاس ، ایناها اینجاس.
- بذار تو دهن ، بذار تو دهن.
- به ، به ، به ، خوشمزه س.
- به ، به ، به ، به ، به ، به .»
*وقتی که نخود ها و هویج ها را با انگشت هایش گرفت، دستش را به طرف دهانش ببرید .ممکن است کودکتان بخواهد به شما هم غذا بدهد !
اسباب بازی هایی که هوش و خلاقیت کودکان را افزایش می دهند برای کودکان 1 تا 2 سال